Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo tỉnh Nghệ An Hồ Thị Ngân đã chia sẻ kinh nghiệm phối hợp với các sở, ban ngành trong quản lý hoạt động của văn phòng đại diện, phóng viên các báo thường trú trên địa bàn.

Nội dung này được Nhà báo Hồ Thị Ngân – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo tỉnh Nghệ An đề cập tại Hội nghị tổng kết 05 năm thực hiện Quyết định số 979-QĐ/HNBVN về sinh hoạt của hội viên là phóng viên thường trú tại các địa phương, do Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức vào chiều 5/10/2023 ở Nghệ An.

Nhà báo Hồ Thị Ngân cho biết, Nghệ An là địa bàn có hoạt động báo chí khá sôi động. Sau khi thực hiện Quy hoạch báo chí, trên địa bàn tỉnh hiện có 80 cơ quan báo chí hoạt động (trong đó 3 cơ quan báo chí của tỉnh Nghệ An, còn lại là các văn phòng đại diện và phóng viên thường trú các báo Trung ương, ngành, địa phương khác thường trú trên địa bàn). Ngoài ra còn có một số cơ quan báo chí có phóng viên hoạt động trên địa bàn nhưng chưa đăng ký văn phòng đại diện, thường trú. Đội ngũ người làm báo và công tác trong cơ quan báo chí tại Nghệ An hiện có hơn 600 người, gần 300 người có thẻ Nhà báo; 200 nhà báo, phóng viên thuộc các báo thường trú đăng ký hoạt động trên địa bàn. Hội Nhà báo tỉnh hiện có 396 hội viên, sinh hoạt tại 14 Chi hội trực thuộc, trong đó có 01 chi hội Văn phòng đại diện, phóng viên thường trú, với gần 40 hội viên tham gia sinh hoạt.

Phối hợp chặt chẽ giữa ba cơ quan về công tác chỉ đạo, quản lý, và định hướng truyên truyền báo chí trên địa bàn

Trước hết phải có sự phối hợp chặt chẽ, tinh thần trách nhiệm, sự đồng thuận, thống nhất của các cơ quan ban ngành liên quan trong công tác chỉ đạo, quản lý báo chí, trực tiếp là Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ, Sở Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo, cùng các đầu mối khác, như phòng PA03 Công An tỉnh,  lãnh đạo các cơ quan báo chí chủ quản, sự hỗ trợ, quan tâm của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh và Trung ương Hội.

Để thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước đối với hoạt động của báo chí, Sở Thông tin và Truyền thông yêu cầu tất cả các văn phòng đại diện, phóng viên các báo thường trú trên địa bàn phải đăng ký hoạt động. Hàng tháng, để kiểm soát biến động số lượng của các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú, Sở Thông tin và Truyền Thông, Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ, Hội Nhà báo tỉnh phối hợp theo dõi, rà soát, thống kê và đề nghị các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú có thay đổi nhân sự, chuyển địa điểm, đăng ký mới hoặc bãi bỏ thường trú trên địa bàn phải có văn bản báo cáo kịp thời, đề nghị Sở Thông tin và Truyền thông cập nhật, hoàn thiện thủ tục.

Các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú phải đăng ký danh sách các phóng viên, CTV của đơn vị báo cáo Sở Thông tin và Truyền thông. Danh sách, số điện thoại các văn phòng đại diện và phóng viên các báo thường trú thường xuyên được sở Thông tin và Truyền thông cập nhật trên cổng thông tin điện tử tỉnh tại địa chỉ nghean.gov.vn. Đây cũng là một kênh thông tin để các cá nhân, doanh nghiệp, cơ quan, ban, ngành xác định rõ nhà báo, hội viên, phóng viên, CTV đến liên hệ làm việc thuộc đơn vị báo nào, thường trú ở đâu.

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo tỉnh phối hợp ban hành Quy chế Giao ban báo chí số 01, với mục đích thực hiện tốt hơn vai trò, chức năng quản lý, định hướng, theo dõi, giám sát, xử lý của các cơ quan quản lý báo chí, qua đó để các cơ quan báo chí, chủ quản báo chí, cơ quan đại diện, thường trú quản lý tốt hơn các cán bộ, phóng viên báo chí cuả mình hoạt động trên địa bàn. Trên cơ sở Quyết định 62/2013/QĐ-UBND “Quy định về phát ngôn, cung cấp, đăng phát và xử lý thông tin trên báo chí thuộc địa bàn tỉnh Nghệ An”, ba cơ quan là Ban Tuyên giáo, Sở Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo tỉnh chủ trì giao ban báo chí, quán triệt rõ những quy định về người phát ngôn, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm cung cấp thông tin cho báo chí, các điều kiện đăng, phát thông tin và trách nhiệm của các cơ quan báo chí, các phóng viên thường trú hoạt động trên địa bàn.

Hoạt động Giao ban báo chí được Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Thông tin và Truyền thông và Hội Nhà báo duy trì nghiêm túc theo định kỳ hàng tháng. Qua đó đánh giá kết quả hoạt động và chỉ ra những mặt còn hạn chế của các cơ quan báo chí, phóng viên, hội viên về công tác tuyên truyền trong tháng qua, định hướng nội dung tuyên truyền tháng tới. Các vấn đề báo chí phản ánh được Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tổng hợp báo cáo với Thường trực, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo UBND tỉnh, các sở, ban, ngành kiểm tra xử lý kịp thời (2 tuần/1 lần báo cáo kết quả xử lý với Ban Thường vụ Tỉnh ủy).

Ngoài việc quản lý các nhà báo hoạt động báo chí đúng pháp luật, đúng tôn chỉ, mục đích, Hội Nhà báo Nghệ An còn tăng cường phối hợp quản lý về mặt tư tưởng khi nhà báo tham gia mạng xã hội và các diễn đàn khác. Tại các cuộc giao ban báo chí định kỳ hàng tháng, chủ trì hội nghị nhắc nhở, chấn chỉnh các trang cá nhân của các phóng viên, hội viên có đăng tải thông tin chưa xác thực, chưa được kiểm chứng liên quan đến các vấn đề kinh tế, xã hội, an minh, quốc phòng… trên địa bàn tỉnh; lưu ý  các nhà báo, hội viên thực hiện đúng 10 điều quy định đạo đức người làm báo Việt Nam.

Đặc biệt, năm 2021, Nghệ An là một trong những tỉnh đầu tiên trong cả nước ban hành Đề án số 11 ngày 22/11/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Nâng cao hiệu quả chỉ đạo, định hướng và xử lý thông tin báo chí trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021 – 2025”. Việc cụ thể hóa nhiều nội dung của Đề án số 11 cùng với đẩy mạnh thực hiện các nội dung của Kế hoạch 156 của Ban Tuyên giáo Trung ương đã tạo được sự gắn kết, phối hợp chặt chẽ thống nhất giữa các cơ quan thông tin báo chí, phát huy được sức mạnh tổng hợp của các loại hình thông tin, truyền thông…

Phối hợp các hoạt động nhằm thu hút, kết nối chặt chẽ các lực lượng báo chí cuả cả Trung ương và địa phương

Trong thời gian qua, Hội Nhà báo Nghệ An thường xuyên quan tâm nâng cao chất lượng đội ngũ những người làm báo cả về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp và trình độ chuyên môn. Để làm được điều đó, vai trò của tổ chức Hội Nhà báo hết sức quan trọng. Hội phối họp với Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ, Sở Thông tin & Truyền thông, Ban Tổ chức Tỉnh uỷ tổ chức các hoạt động nhằm thu hút hội viên tham gia. Hoạt động Hội phải được gắn với chuyên môn mới có tính khả thi và hiệu quả, nhất là việc thực hiện tốt 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp, sau đó là phối hợp với cơ quan báo chí mở các khóa bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn với các nội dung thiết thực.

Trong 3 năm qua, Hội Nhà báo Nghệ An đã tổ chức và chủ trì phối hợp với các Chi hội, cơ quan báo chí và Trung tâm bồi dưỡng nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức được 18 lớp, bao gồm bồi dưỡng nghiệp vụ và hội thảo chuyên môn. Ngoài ra các Chi hội Đài PT-TH, Báo Nghệ An, Tạp chí Sông Lam, Báo Quân Khu 4 đã chủ động xây dựng kế hoạch phối hợp với lãnh đạo Ban Biên tập cơ quan báo chí hàng năm tổ chức bồi dưỡng chuyên đề cho các nhà báo, phóng viên, kỹ thuật viên, cộng tác viên về kỹ năng :“Làm báo đa phương tiện”; “ Kỹ năng trình bày ảnh báo chí”; Bộ Quy tắc xuất bản mới; kỹ thuật SEO, làm các thể loại Emagazinne, Longform trên báo điện tử và định hướng cách phát hiện, khai thác đề tài và tác nghiệp nhanh cho toàn thể cán bộ, phóng viên và đội ngũ CTV trong tỉnh.

Hội cử gần 100 lượt hội viên nhà báo thuộc các chi hội tham gia các lớp tập huấn nghiệp vụ ngắn ngày do Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức tại Hà Nội và các tỉnh trong khu vực Bắc miền Trung. Các Văn phòng đại diện, phóng viên thường trú trên địa bàn tham gia tích cực, nghiêm túc và đầy đủ các cuộc hội thảo, tập huấn nghiệp nghiệp do Hội tổ chức và phối hợp tổ chức trên địa bàn.

Các hoạt động văn hoá, văn nghệ thể thao, công tác từ thiện – xã hội cũng được Hội Nhà báo quan tâm, thu hút các nhà báo tham gia. Hàng năm Hội tổ chức và phối hợp với các sở, ban ngành, các chi hội tổ chức các giải báo chí, văn nghệ, thể thao, chương trình hoạt động từ thiện…như “Giải thể thao các nhà báo”, “Tiếng hát những người làm báo trên quê hương Bác” nhân ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6; giải báo chí Nghệ An, giải Búa liềm vàng (phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và Ban Tổ chức Tỉnh uỷ), giải báo chí về “Học tập làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh (phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ”, giải “ Báo chí viết về Y tế” (phối hợp với Sở y tế), giải” Báo chí về du lịch Cửa lò – Du lịch Nghệ An” (phối hợp với UBND Thị xã Cửa Lò và UBND Tỉnh), giải báo chí về “Dân vận khéo” (phối hợp với Ban Dân vận Tỉnh ủy), tổ chức Hội báo Xuân,… Các hoạt động này đã có sức lan tỏa, thu hút đông đảo các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú ttích cực tham gia. Ngoài ra, Hội báo xuân hàng năm cuả tỉnh có sự đóng góp nhiệt tình cuả các văn phòng đại diện và phóng viên thuờng trú. Như đóng góp ấn phẩm các số Tết để trưng bày tại phòng đọc báo Xuân, ủng hộ tiền trao tặng người nghèo tại Hội báo Xuân. 
 Các hoạt động nói trên đã góp phần kết nối đội ngũ phóng viên, nhà báo Trung ương với địa phương ngày mỗi bền chặt, qua đó giúp nhau trong thông tin, trao đổi nghiệp vụ, động viên nhau vượt qua mọi khó khăn, đóng góp tích cực, hiệu quả cho địa phương trong lĩnh vực tuyên truyền.

Trần Phong

 Ngày 27/9/2023, tại tỉnh Bến Tre (Cụm trưởng), cụm thi đua các tỉnh Bắc sông Hậu tổ chức hội thảo với chủ đề “Tích cực chủ động chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả hoạt động báo chí trong tình hình hiện nay”.

Nhà báo Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu chỉ đạo hội thảo.

Đến dự có đồng chí Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam và lãnh đạo Hội Nhà báo các tỉnh: Bến Tre; Long An; Đồng Tháp; Tiền Giang; Trà Vinh và Vĩnh Long.

Nhà báo Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Bến Tre, Cụm trưởng, nhà báo Tăng Chí Huấn, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Trà Vinh, phụ trách Cụm thi đua Bắc sông Hậu; đồng chí Võ Thành Đô, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bến Tre, chủ trì hội thảo.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Bến Tre Nguyễn Hữu Thọ cho rằng, báo chí đã và đang tích cực thực hiện chuyển đổi số (CĐS) theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Chiến lược CĐS báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của Chính phủ. Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Bến Tre khẳng định, chuyển đổi số báo chí không còn là sự lựa chọn “muốn hay không” mà đã trở thành bắt buộc đối với từng cơ quan báo chí. Trở thành xu hướng tất yếu của báo chí, mang đến sự thay đổi lớn lao, toàn diện, tiếp tục tác động vào các yếu tố căn bản của nền báo chí truyền thống, tạo ra môi trường truyền thông số trên nền tảng công nghệ hiện đại. Chuyển đổi số là con đường báo chí cần phải tiến bước, chủ động triển khai, ứng dụng các giải pháp công nghệ, kỹ thuật để sáng tạo, sản xuất, phát triển các sản phẩm báo chí số tương thích với nhiều nền tảng, bởi “ ở đâu có người dùng ở đó sẽ có độc giả”….

 Đào tạo, bồi dưỡng nhân lực

Đồng chí Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, chuyển đổi số báo chí (CĐSBC) là sự kết hợp yếu tố con người và công nghệ trong đó  yếu tố con người trong làm báo mang tính quyết định, không máy móc, công nghệ nào thay thế được kể cả cái gần đây chúng ta đang nói nhiều là trí tuệ nhân tạo. Vì vậy cần chú trọng tập trung tuyển dụng, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ những người làm báo có bản lĩnh chính trị, kiến thức tốt, có đạo đức nghề nghiệp kết hợp với kỹ năng làm báo hiện đại.

Đại diện Chi hội Báo Đồng Khởi trực thuộc Hội Nhà báo tỉnh Bến Tre cho biết, cách mạng công nghệ 4.0 với sự kết hợp các công nghệ số đã và đang tạo ra sự thay đổi nhanh chóng và mạnh mẽ trong toàn bộ hoạt động báo chí của nước ta hiện nay. Giữa môi trường truyền thông số, đội ngũ phóng viên được thỏa sức sáng tạo ra những sản phẩm truyền thông mới, đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung. Những sản phẩm báo chí đa phương tiện ra đời như: Infographics, Mega story, e-Magazine, Long – form..đã không còn xa lạ với độc giả. Bên cạnh những cơ hội sáng tạo tuyệt vời đó thì cũng là thách thức không nhỏ đối với đội ngũ phóng viên trong việc trau dồi kỹ năng, cập nhật công nghệ và phải luôn làm mới những tác phẩm của mình.

Sự cạnh tranh giữa các loại hình báo chí, truyền thông, đặc biệt là các sản phẩm truyền thông mới vừa “gây áp lực” nhưng cũng vừa tạo động lực để nhà báo bắt kịp xu hướng phát triển của thời đại. Để đủ sức tác nghiệp trong môi trường truyền thông số, việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực nghiệp vụ, rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ nhà báo trở nên cấp thiết, có tính chất quyết định, góp phần xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đề ra.

Cụ thể, kế hoạch chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của Báo Đồng khởi đã đề ra mục tiêu chung là đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên vững vàng về chuyên môn, nghiệp vụ, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, điều hành, góp phần vào sự nghiệp phát triển báo chí tỉnh nhà. Ngoài ra, Ban Biên tập Báo Đồng Khởi thường xuyên quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng, tạo điều kiện cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, cán bộ quản lý tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện làm báo theo mô hình hội tụ, đa phương tiện do Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam và các Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí ở Trung ương và địa phương tổ chức. Tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm từ báo bạn về cách thức làm báo đa phương tiện, hiện đại. Cử cán bộ phụ trách công nghệ thông tin tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng về công nghệ thông tin, an toàn thông tin mạng…

Đại diện Chi hội nhà báo Báo Ấp Bắc cho biết, các cơ quan báo chí tại Tiền Giang bước đầu đã có thích ứng với công cuộc chuyển đổi số. Các phóng viên, biên tập viên, cán bộ kỹ thuật của Báo Ấp Bắc và Đài PT – TH tỉnh Tiền Giang được bồi dưỡng, cập nhật kiến thức chuyển đổi số báo chí. Việc sử dụng các nền tảng số đã rút ngắn các công đoạn sản xuất các sản phẩm báo chí, đồng thời tạo ra sự tương tác trong quá trình làm việc giữa các phóng viên, biên tập viên, giữa cơ quan báo chí với người đọc, người nghe, người xem…Ngoài ra, Hội Nhà báo tỉnh thường xuyên phối hợp các cơ quan báo, đài, các ngành liên quan Sở Nội vụ, Sở Tài chính tuyển chọn, đào tạo; tiếp tục mở các lớp tập huẩn, bồi dưỡng, góp phần xây dựng những người làm báo vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ…

Bài, ảnh: Ngọc Bích

 Ngày 27/9, tại Trụ sở Báo Nhân Dân, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã tiếp Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Singapore tại Việt Nam, ông Jaya Ratnam tới thăm và làm việc.

Thay mặt tập thể lãnh đạo, cán bộ và nhân viên của Báo Nhân Dân, đồng chí Lê Quốc Minh bày tỏ vui mừng được đón tiếp và cảm ơn Đại sứ Jaya Ratnam cùng thành viên đoàn công tác đã tới thăm tòa soạn.

Giới thiệu khái quát về Báo Nhân Dân với Đại sứ Singapore, đồng chí Lê Quốc Minh cho biết, với bề dày lịch sử, Báo Nhân Dân là một trong những cơ quan báo chí đa phương tiện chủ lực của nền báo chí Việt Nam, với đa dạng các thể loại từ báo in đến truyền hình, báo điện tử, bản tin podcast…

Đồng chí Lê Quốc Minh tiếp Đại sứ Singapore Jaya Ratnam tới thăm và làm việc tại Báo Nhân Dân. Ảnh: Báo Nhân Dân

Tin tức của Báo Nhân Dân trên nền tảng điện tử ngoài phiên bản tiếng Việt còn có các phiên bản tiếng nước ngoài: Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga và Tây Ban Nha. Ngoài ra, Báo Nhân Dân còn có sáu văn phòng thường trú đặt tại nước ngoài, cùng hệ thống mạng lưới các cơ quan thường trú tại các địa phương trên cả nước.

“Nhận thức được vị trí, vai trò là một trong những cơ quan báo chí chủ lực, quan trọng của quốc gia, Báo Nhân Dân đã nỗ lực phát triển, áp dụng các công nghệ làm báo hiện đại. Trong hơn hai năm qua, chúng tôi đã triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số báo chí, là một trong những đơn vị đi đầu trong áp dụng các hình thức trình bày mới, công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), báo chí dữ liệu…”, Tổng Biên tập Lê Quốc Minh chia sẻ.

Đồng chí Lê Quốc Minh cho biết, các cơ quan báo chí, truyền thông Việt Nam và Báo Nhân Dân đang tập trung vào các giải pháp tổng hợp để xử lý vấn nạn tin giả, trong đó có việc đẩy mạnh phối hợp với các nền tảng mạng xã hội để có các giải pháp ngăn chặn tin giả lan truyền. Nhiệm vụ của các cơ quan báo chí, truyền thông là cần giữ quan hệ tốt với người đọc, xác định được nguồn thông tin chuẩn, đồng thời đóng vai trò dẫn dắt để định hướng độc giả đến với nguồn tin chính thống, đúng và chuẩn xác.

Đồng chí Lê Quốc Minh cho biết, nền báo chí Việt Nam hiện đang phát triển rất năng động, với đa dạng các công nghệ làm báo chuyên nghiệp, hiện đại được đưa vào ứng dụng trong công tác báo chí. Đồng thời, các cơ quan báo chí, truyền thông trong nước, trong đó có Báo Nhân Dân cũng đã và đang đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.

Đồng chí Lê Quốc Minh bày tỏ mong muốn thúc đẩy hợp tác hơn nữa với Singapore và các nước ASEAN nói chung trong lĩnh vực này, thông qua việc tổ chức các hội thảo chuyên đề, tiếp xúc, hay hợp tác về đào tạo kỹ năng, ngôn ngữ…

Đồng chí Lê Quốc Minh tặng quà lưu niệm Đại sứ Singapore Jaya Ratnam. Ảnh: Báo Nhân dân

Trên cương vị Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, đồng chí Lê Quốc Minh cũng mong muốn cơ quan quản lý báo chí Singapore mở rộng tiếp xúc với các hội nhà báo, cơ quan báo chí, truyền thông của Việt Nam để đưa ra các phương án hợp tác cụ thể hơn.

Về phần mình, gửi lời cảm ơn tới nhà báo Lê Quốc Minh và lãnh đạo, cán bộ Báo Nhân Dân đã dành thời gian đón tiếp đoàn, Đại sứ Jaya Ratnam bày tỏ vinh dự khi được đến thăm và làm việc tại trụ sở Báo Nhân Dân tại Hà Nội.

Đại sứ Singapore cũng gửi lời cảm ơn Báo Nhân Dân đã hỗ trợ Đại sứ quán cũng như các cơ quan, doanh nghiệp Singapore đang hoạt động tại Việt Nam trong việc quảng bá quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai bên về chính trị, kinh tế, ngoại giao, văn hóa… và đặc biệt là truyền thông.

Khẳng định vai trò của các cơ quan báo chí chủ lực quốc gia như Báo Nhân Dân là rất quan trọng trong phát triển nền báo chí nước nhà, Đại sứ Jaya Ratnam cũng bày tỏ mong muốn khơi dậy tiềm năng hợp tác giữa hai bên trong lĩnh vực báo chí, truyền thông, đặc biệt là về các giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số báo chí, qua đó hai bên sẽ cùng học tập lẫn nhau và chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

Đại sứ Singapore cũng gợi mở một số phương hướng hợp tác báo chí trong thời gian tới, trong đó có việc mở rộng hợp tác, trao đổi sinh viên báo chí ngắn hạn giữa hai bên.

Bên cạnh đó, ông Jaya Ratnam cũng bày tỏ mong muốn Báo Nhân Dân hỗ trợ để góp phần thúc đẩy hơn nữa hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực khác có tiềm năng, như thương mại, phát triển cơ sở hạ tầng, ứng phó biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi sang nền kinh tế xanh…

Theo Nhà báo và Công luận

Sáng 22-9, tại Báo Bình Dương đã diễn ra Đại hội Chi hội nhà báo Báo Bình Dương nhiệm kỳ 2023-2025.

Các đại biểu chào cờ khai mạc đại hội. Ảnh: MINH DUY

Trong nhiệm kỳ 2020-2023, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Hội Nhà báo tỉnh, Đảng ủy và Ban biên tập, Chi hội nhà báo Báo Bình Dương đã phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao bản lĩnh chính trị, chuyên môn nghiệp vụ cho người làm báo, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp và xây dựng cơ quan báo chí văn hóa… Chi hội cũng vận động hội viên bám sát cơ sở, thực tiễn để có những tác phẩm chất lượng tham gia các giải báo chí của Trung ương và của tỉnh tổ chức. Bên cạnh đó, chi hội cũng luôn quan tâm đến công tác kết nạp hội viên và các quyền lợi chính đáng của hội viên. 

Các đại biểu tham dự đại hội. Ảnh: MINH DUY

Lãnh đạo Hội nhà báo tỉnh và lãnh đạo Báo Bình Dương tặng hoa chúc mừng Ban Thư ký Chi hội nhiệm kỳ 2020-2023 đã hoàn thành tốt nhiệm vụ. Ảnh: MINH DUY

Đại hội đã có nhiều ý kiến thảo luận, đóng góp thiết thực vào dự thảo báo cáo chính trị, trong đó mong muốn Chi hội sẽ tiếp tục có nhiều lớp đào tạo, tập huấn cho hội viên hơn nữa để đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong bối cảnh mới.

Đại hội đã bầu Ban Thư ký Chi hội nhà báo Báo Bình Dương nhiệm kỳ 2023-2025, gồm 3 đồng chí và thông qua Nghị quyết Đại hội.

Đại biểu bỏ phiếu bầu Ban Thư ký Chi hội nhiệm kỳ 2023-2025. Ảnh: MINH DUY

Lãnh đạo Hội nhà báo tỉnh và lãnh đạo Báo Bình Dương tặng hoa chúc mừng Ban Thư ký Chi hội nhiệm kỳ 2023-2025. Ảnh: MINH DUY

Phát biểu chỉ đạo đại hội, ông Đỗ Văn Thông, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo tỉnh đánh giá cao những nỗ lực của Chi hội trong nhiệm kỳ qua. Đồng thời, đề nghị các hội viên tiếp tục trau dồi tay nghề để vững vàng hơn, năng động hơn trong tác nghiệp. Hội Nhà báo tỉnh sẽ tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nghiệp vụ và tạo điều kiện để các hội viên phát huy năng lực, xây dựng môi trường báo chí ngày càng hiện đại, chuyên nghiệp và nhân văn. 

Lãnh đạo Hội nhà báo tỉnh và lãnh đạo Báo Bình Dương phát biểu chỉ đạo tại đại hội. Ảnh: MINH DUY

Ghi nhận nỗ lực của Chi hội trong nhiệm kỳ qua, ông Lê Minh Tùng, Bí thư Đảng ủy, Tổng Biên tập Báo Bình Dương đã nêu lên một số định hướng và giải pháp trong nhiệm kỳ tới để Ban Thư ký Chi hội nhiệm kỳ 2023-2025 hoàn thành tốt nhiệm vụ, như: Tiếp tục làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao nhận thức, giúp cho hội viên hiểu rõ vai trò, vị trí và tầm quan trọng của báo chí trong tình hình mới, trong điều kiện mới và xu thế mới; đổi mới sáng tạo trong hoạt động, điều hành; có nhiều tác phẩm chất lượng cao hơn nữa để tham gia các giải thưởng Trung ương… 

MINH HIẾU

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo – Artificial Intelligence (AI) trong lĩnh vực báo chí giúp người làm báo có thể tự động hóa một số khâu trong quy trình và tạo ra một số nội dung. Tuy nhiên, để tác động vào công chúng có hiệu quả cao, các sản phẩm báo chí cần có sự đồng cảm, sáng tạo và xây dựng một kết nối với độc giả. Do vậy, đây là sự kết nối và điều phối của một hệ thống lai giữa người và AI, không loại trừ nhau. Trong hoạt động báo chí hiện đại, điều cần thiết là nhà báo cần hiểu biết sâu hơn về AI vì họ cần một mức độ minh bạch nhất định để cập nhật và phát triển thông tin liên quan đến xã hội và các vấn đề trong công việc. Đồng thời với việc công nghệ AI sẽ ngày càng được “cá nhân hóa” quy trình để phù hợp với từng nhà báo, mỗi nhà báo cần biết về quá trình hệ thống làm việc của AI như kết quả đầu ra, hệ thống hoạt động như thế nào và người làm báo có thể làm gì để tác động đến AI của riêng họ.

1. Quan niệm về trí tuệ nhân tạo

Trí tuệ nhân tạo là một ngành thuộc khoa học máy tính (Computer Science). Trải qua nhiều quá trình phát triển và nghiên cứu, trí tuệ nhân tạo ngày nay đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của con người và được ứng dụng trong hàng loạt các lĩnh vực như y tế, giáo dục, vận tải… Có nhiều quan niệm khác nhau về AI:

“Trí tuệ nhân tạo là trí thông minh của máy móc do con người tạo ra”⁽¹⁾.

Có 2 trường phái về khái niệm AI. “Thứ nhất là Strong AI: Có thể tạo ra thiết bị có trí thông minh và các chương trình thông minh hơn người; Thứ hai là Weak AI: Chương trình máy tính có thể mô phỏng các hành vi thông minh của con người”⁽²⁾. Tức là, AI tự động hóa các công việc và phân tích dữ liệu theo cách mà đôi khi vượt trội hơn con người.

“Một chương trình máy tính hay một hệ thống có khả năng xử lý như cách mà con người xử lý bao gồm khả năng nhận dạng, suy luận, phán đoán như bộ não con người”⁽³⁾. Tác giả cũng cho rằng những thuật toán mà AI đưa ra chỉ là những mô phỏng so với bộ não con người. Vì bộ não con người là vô cùng phức tạp và đến nay khó có một phần mềm hay máy tính nào có khả năng đưa ra những phán đoán giống y hệt.

Như vậy, có thể hiểu một cách khái quát: Trí tuệ nhân tạo là công nghệ mô phỏng quá trình suy nghĩ và hành động của con người trên hệ thống máy tính với mục đích tự động hóa các hành vi của con người, từ đó máy móc có thể làm thay con người trong nhiều lĩnh vực. Với các thuật toán được nhập vào trong máy tính cùng các phần mềm dự đoán và phân tích, máy tính có thể đưa ra những thông số chính xác hơn so với trước đây. Các phần mềm có thể nhập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, nhận biết các xu hướng và các kiểu mẫu rồi áp dụng quá trình xử lý ngôn ngữ tự nhiên để đặt ngôn ngữ ấy vào các ngữ cảnh cụ thể.

2. Ứng dụng AI trong lĩnh vực báo chí trên thế giới và ở Việt Nam hiện nay

AI là đòn bẩy cho sự phát triển của báo chí, đơn giản hóa hoạt động của nhà báo và mang lại cho các độc giả những trải nghiệm mới mẻ hơn, nó có thể được ứng dụng như sau:

Ứng dụng trong nhận diện khuôn mặt (Recognition): Đối tượng nhận dạng có thể là ảnh tĩnh như vật thể, khuôn mặt, cảm xúc,… Đối tượng nhận dạng cũng có thể là các tín hiệu thay đổi cho thời gian như giọng nói.  Ứng dụng này có thể tính tần suất xuất hiện của các nhân vật về khuôn mặt, giọng nói trong các tác phẩm báo chí hoặc nét mặt của công chúng khi tiếp nhận thông tin thông qua các App trên điện thoại di động.

Ứng dụng phân loại đối tượng (Classification): nhằm phân loại các đối tượng thành nhiều lớp dựa vào một số đặc điểm chung nào đó. Ứng dụng này của AI–có thể được thấy rõ qua việc phân loại các bài báo có cùng chủ đề trên các trang báo mạng điện tử.

Ứng dụng dự đoán (Prediction): AI có khả năng tự dự đoán, học hỏi và tính toán trước những điều sắp xảy ra như việc dự báo thời tiết hay dự báo ca khúc sẽ trở thành hit trên thị trường bằng cách phân tích các dữ liệu được nạp vào và đưa ra dự đoán khả năng cao nhất sẽ xảy ra.

Ứng dụng chuyển đổi lời nói thành văn bản (Speech to text): ứng dụng này giúp phóng viên tiết kiệm được nhiều thời gian khi thu băng âm thanh lời nói của nhân vật, lời nói sẽ được chuyển đổi thành dạng văn bản text mà người dùng không mất thời gian lắng nghe từng đoạn và ghi chép lại.

Trên thế giới, Thời báo New York Times – Mỹ  hợp tác với Jigsaw để cải thiện việc quản trị mục bình luận của độc giả (comment) như tăng tốc độ xem xét các comment. Trước đó, 14 nhân viên thuộc nhóm này phải duyệt tay khoảng 11.000 comment mỗi ngày. Báo USA Today – Mỹ sử dụng Wibbitz, một phần mềm sản xuất dựa trên AI, để làm ra những video ngắn. Công cụ này có thể rút gọn các bản tin thành một đoạn nội dung cô đọng rồi gắn kết với các hình ảnh hoặc các đoạn video, thậm chí có thể tự động bổ sung phần đọc lời bình với giọng phát thanh viên được lập trình sẵn. Tờ The Washington Post còn phát triển một hệ thống trí tuệ nhân tạo khác với tên gọi ModBot để xác định xem những bình luận nào của độc giả có chứa nội dung không phù hợp để xóa chúng đi mà không cần sự can thiệp của con người^(4).

Hãng thông tấn Reuters – Anh dùng phần mềm News Tracer, để theo dõi các thông tin nóng trên truyền thông xã hội và sử dụng một con robot có tên là Roise để theo dõi các khoản chi tiêu đáng ngờ của nghị sĩ. News Tracer có khả năng xử lý 700 ký hiệu để xác định xem các vấn đề đang nóng trên Twitter có đáng làm tin và có đáng tin cậy hay không. Hãng thông tấn của Anh BBC đã sử dụng một công cụ trí tuệ nhân tạo với tên gọi Juicer để tổng hợp và trích xuất thông tin từ các nguồn tin tức trên Internet. Hệ thống Juicer sẽ khai thác thông tin từ hơn 850 nguồn tin tức trên toàn cầu, sau đó tổng hợp và gán các thẻ tag cho những bài viết rồi sắp xếp chúng theo 4 chuyên mục: tổ chức, địa điểm, con người và đồ đạc. Khi các phóng viên của BBC muốn tìm kiếm thông tin liên quan đến một vấn đề hoặc sự kiện nào đó, Juicer sẽ nhanh chóng tìm kiếm từ các nguồn tin và cung cấp danh sách những bài báo có nội dung liên quan⁽⁵⁾.

Một số báo khác của Anh quốc đã sử dụng Chatbot riêng thông qua Facebook Messenger. Hệ thống Chatbot cho phép người dùng lựa chọn tin tức của tờ Guardian từ các phiên bản Mỹ, Anh và Australia rồi chọn thời gian và hệ thống sẽ gửi tin cho họ mỗi ngày.

Hãng thông tấn STT của Phần Lan dùng trí tuệ nhân tạo để dịch tiếng Anh sang tiếng Thụy Điển trong thời gian tính bằng giây. DB Corp, tập đoàn báo chí lớn của Ấn Độ, xuất bản 62 ấn phẩm bằng 4 ngôn ngữ và phát hành khoảng 6 triệu bản báo mỗi ngày. Để xử lý hiệu quả số lượng khách hàng và độc giả ngày càng tăng, các nhà báo sử dụng công cụ dịch tự động Google Cloud Translation để dịch các đoạn phỏng vấn và xử lý các phần nội dung nguyên liệu cho các bài viết. Ứng dụng này giúp các nhà báo tiết kiệm thời gian trong việc dịch văn bản⁽⁶⁾.

Tại Việt Nam, AI được ứng dụng phổ biến để tối ưu quá trình chuyển thể văn bản thành giọng nói tiếng Việt. Hiện nay, nhiều báo điện tử tại Việt Nam như: VnExpress, Thông tấn xã Việt Nam, Zing News, Thanh niên, Dân trí hay Lao Động… đã áp dụng trí tuệ nhân tạo ở giọng đọc audio thay cho người đọc tin tức, cho phép các độc giả có thể nghe nội dung của các bài viết thay vì phải đọc chữ như trước đây. Độc giả có thể tối ưu quá trình đọc báo bằng việc lựa chọn giọng đọc phù hợp theo từng miền Bắc, miền Trung, miền Nam hay giọng nam hoặc nữ.

Năm 2019, báo điện tử Dân trí đã tiên phong cho ra mắt công nghệ giọng đọc AI vào tất cả các bài báo. Độc giả có thể nghe tất cả các bài viết mà không phải đọc toàn bộ phần văn bản như trước đây. Trong công nghệ chuyển đổi văn bản thành giọng đọc, thay vì phải thu âm cho một bài báo như trước đây, chỉ cần nhập nội dung bài báo, hệ thống tích hợp công nghệ chuyển đổi giọng nói sẽ tự động đọc bài báo đó. Công nghệ này có thể phát âm những tiếng ngoài dữ liệu chuẩn, đồng thời đưa ra cách đọc các từ chưa chuẩn hóa theo ngữ cảnh một cách thông minh, dự đoán đọc từ viết tắt, từ mượn nước ngoài. Tính năng này giúp cho độc giả có thể tiếp nhận thông tin trên báo bất cứ lúc nào mà không cần thiết phải nhìn vào màn hình điện thoại, vừa có thể cập nhật thông tin đó đây, vừa có thể thư giãn cho đôi mắt. Để phù hợp với sở thích và vùng miền mình đang sinh sống, độc giả có thể tuỳ chọn giọng đọc là giọng nam hay nữ, giọng nói miền Nam hoặc giọng nói miền Bắc.

Từ năm 2019, Trung tâm Không gian Mạng Viettel (VTCC) đã hợp tác cùng các đối tác như: báo Dân trí, báo Dân Việt, báo Dân sinh, Tạp chí Tài chính & Doanh nghiệp để đưa công nghệ Voice AI Text To Speech (Báo nói) tích hợp với hệ thống báo điện tử, mở rộng thêm mảng báo nói trên nền tảng digital. Sau 2 năm tích hợp công nghệ Text to Speech, mỗi ngày trung bình VTCC hỗ trợ Báo Dân Trí tạo ra 300 đến 400 bài báo nói, tạo ra các nội dung hấp dẫn, trải nghiệm mới mẻ cho độc giả. Chỉ cần đầu vào là nội dung văn bản, hệ thống Voice AI của Viettel sẽ tự động giúp các tòa soạn xuất bản báo nói đồng thời cùng với báo viết mà không cần qua bất kỳ bước thu âm hay xử lý âm thanh nào khác. VTCC Voice AI sử dụng công nghệ học sâu (deep learning) tiên tiến thay vì áp dụng các kỹ thuật truyền thống như HMM (Hidden Markov Model) hay ghép nối các từ… giúp cho giọng đọc tự nhiên, liền mạch đạt điểm MOS 4.5 tương đương giống đến 95% giọng người thật.

Ngày 8.7.2021, Báo Lao Động ra mắt một bản tin truyền hình sử dụng biên tập viên ảo. Biên tập viên ảo trong bản tin của Báo Lao Động được tạo tự động trên máy tính, mô phỏng 100% khẩu hình, biểu cảm khuôn mặt, ngôn ngữ hình thể và phong cách dẫn chương trình của người thật dựa trên các thuật toán học máy (Machine Learning) và học sâu (Deep Learning).

Ngoài ra, một số ứng dụng được áp dụng trên báo chí nước ta như Báo chí robot (sản xuất tin, bài từ dữ liệu); tổ chức quy trình (theo dõi tin nóng, tập hợp và tổ chức thông tin sử dụng tag và link, quản lý comment; theo dõi tin trên mạng xã hội (phân tích các dữ liệu theo thời gian thực, xác định những nhân vật có ảnh hưởng và tương tác với độc giả); tương tác với độc giả; tự động kiểm chứng thông tin (fact-check); phân tích cơ sở dữ liệu quy mô lớn; nhận biết hình ảnh; sản xuất video. Như vậy, có thể thấy trí tuệ nhân tạo đã giúp rút ngắn thao tác trong các hoạt động sản xuất ra sản phẩm báo chí, đảm bảo số lượng và chất lượng.

Về hiệu quả: AI giúp người đọc tìm kiếm và nhanh chóng chọn lựa mục tin tức phù hợp với mình, đặc biệt là tăng khả năng trải nghiệm của cá nhân độc giả khi được đề xuất nội dung mình quan tâm, tiện ích hơn và dễ dàng hơn khi sử dụng các phần mềm đọc báo. AI đóng vai trò trong việc phân loại các chủ đề trên báo chí điện tử. Các dữ liệu về các bài báo được đăng tải sẽ được xử lý và phân loại thành các chủ đề khác. Điều này mang đến sự thuận tiện trong việc tìm kiếm các tin bài cho độc giả. AI cũng đem lại trải nghiệm đọc báo bằng giọng nói cho bạn đọc. Thay vì cách đọc báo truyền thống, người đọc giờ đây có thể nghe đọc báo bằng AI trên các trang báo mạng điện tử, điều này giúp độc giả tiết kiệm thời gian đọc báo đồng thời có thể đọc báo trong lúc làm các công việc thường ngày như lái xe hay làm việc nhà.

AI tập trung vào vấn đề tự động hóa những công việc lặp đi lặp lại trong quá trình viết những tin bài theo cấu trúc chung. Mô hình tự động hóa này chủ yếu được dùng để tổng hợp thông tin tài chính, hay kết quả các trận đấu thể thao với số lượng lớn và cần thời gian nhanh. Khả năng tổng hợp tin tức với số lượng lớn của AI giúp phóng viên tiết kiệm thời gian và đưa tin bài nhanh hơn. Ngay cả quá trình rải băng ghi âm được thay bằng phần mềm chuyển đổi từ giọng nói thành văn bản.

Trí tuệ nhân tạo cung cấp công cụ giúp các nhà sản xuất nội dung và đơn vị xuất bản xác định tin giả, qua đó ngăn chặn tin giả tác động đến người đọc. AI cũng có thể phát hiện các bình luận giả do các chương trình phần mềm tự động tạo ra nhằm cố ý làm sai lệch sự thật.   

Vai trò của AI trong việc sửa lỗi văn bản đang dần trở nên phổ biến và quan trọng hơn. Nếu như trước đây, nhiều tác giả phải dành thời gian để rà soát lại các lỗi chính tả, lỗi morat thì ngày nay, với sự phát triển của AI, rất nhiều các phần mềm ứng dụng được sử dụng để chỉnh sửa các lỗi này một cách tự động. Bằng cách đó, nhà báo có thể dành nhiều thời gian trong việc đầu tư và trau chuốt về mặt nội dung. Điều này đặc biệt quan trọng với báo điện tử khi các bài báo cần được đăng tải một cách nhanh chóng.

Việc triển khai thành công AI trong tòa soạn sẽ giải phóng các phóng viên khỏi những công việc lặp đi lặp lại và đòi hỏi nhiều công sức. Thay vì mất quá nhiều thời gian vào việc giải băng các bài phỏng vấn và miệt mài nghiền ngẫm các bộ dữ liệu, giờ đây phóng viên có thể tập trung theo đuổi những phần việc quan trọng hoặc bám những vấn đề mà AI gợi ý sau quá trình phân tích. Nó sẽ giúp cho các nhà báo làm tốt công việc của mình hơn và mang đến cho độc giả những tin tức mà họ muốn, theo cách thức cá nhân hơn và bao phủ được nhiều chủ đề hơn.

AI thực hiện vai trò kết nối giữa báo mạng điện tử và độc giả. Nhờ vào sự phát triển của AI, các trang báo mạng có thể tạo ra các Bot thông minh để cá nhân hóa và tự động hóa sự tương tác với khán giả. Một Bot có thể học ngôn ngữ của con người và trả lời các thắc mắc của độc giả. Người dùng có thể lựa chọn tin, nhập từ khóa nội dung mà họ muốn tìm kiếm hoặc ra lệnh bằng giọng nói.

3. Một số đề xuất nhằm tăng cường hiệu quả ứng dụng trí tuệ nhân tạo trên báo chí nước ta.

Tuy ứng dụng AI đã được sử dụng đa dạng và mang lại nhiều lợi ích, nhưng báo chí nước ta chưa phát huy cao hiệu quả của trí tuệ nhân tạo, riêng việc ứng dụng giọng nói trên báo mạng điện tử vẫn còn những hạn chế như: giọng đọc chậm, không truyền cảm; đọc không chuẩn ngôn ngữ nước ngoài; dễ bị bỏ sót thông tin khi nghe hoặc mất thời gian nghe mới biết được phần kết nội dung văn bản; phần audio không tự động chuyển tiếp giữa các tin bài. Tốn nhiều dung lượng mạng, âm thanh bị lag (giật) khi nghe audio. Phần audio này cũng không thể tải xuống để nghe ngoại tuyến, vậy nên cũng cần đến nhiều dung lượng mạng hơn để có thể nghe trực tiếp. Người đọc cũng không thể nghe báo nếu ở nơi không có Internet. Do vậy, cần phát huy hơn nữa hiệu quả của ứng dụng AI trên báo chí, một số đề xuất đặt ra là:

Tòa soạn báo cần có những chính sách phù hợp để thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài, từ đó tăng nhanh khả năng phát triển trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ khi đánh giá việc có nên tự xây dựng hệ thống AI của riêng mình hay hợp tác với các công ty công nghệ khác.

Tòa soạn nên đầu tư vào việc hoàn thiện hệ thống AI, liên tục tạo ra những tin bài cung cấp thông tin và làm hài lòng độc giả. Công nghệ trí tuệ nhân tạo thay đổi và học hỏi từng ngày nên xây dựng khả năng thích ứng với công nghệ mới phụ thuộc vào hai yếu tố chính: nghiên cứu và đào tạo. Đào tạo nguồn nhân lực giỏi có thể làm giảm thiểu đến mức thấp nhất sự mơ hồ, thiếu hiểu biết về vai trò của công nghệ, từ đó tạo động lực cho các nhà báo chủ động hơn trong việc đưa ra các sáng kiến mới. 

Tòa soạn báo phải đảm bảo bảo mật thông tin, không chỉ là những nguy cơ bị xâm nhập an ninh mạng, mà luôn phải duy trì các yếu tố về an toàn thông tin gồm: tính bảo mật nhằm đảm bảo dữ liệu không bị lộ, những người không được phép xem, sẽ không được xem (quyền READ); tính toàn vẹn (integrity): đảm bảo thông tin không bị thay đổi, từ khi nó được tạo ra hoặc chỉ được chính thức chỉnh sửa bởi người có thẩm quyền (quyền MODIFY). Điều này có thể ngăn chặn được lượng thông tin không chính xác hay tin chỉ chính xác một nửa, tin giả, …; tính sẵn sàng: đảm bảo thông tin luôn sẵn sàng khi cần đến; tính xác thực: chống lại mạo danh và chống bắt chước

Để có những sản phẩm báo chí chất lượng cần có sự kết hợp giữa con người và trí tuệ nhân tạo với quy trình làm việc của toà soạn AI như sau:

– Thứ nhất, tìm kiếm ý tưởng: AI gợi ý về các giới hạn phạm vi và mức độ quan tâm tin tức đối với độc giả, từ đó giúp nhà báo đưa tin trong phạm vi mà họ quan tâm. Máy tính không thể thực sự đưa ra cho nhà báo ý tưởng cụ thể để viết, nhưng có thể đề xuất điều gì đó xứng đáng để đưa tin. Vai trò của nhà báo trong quá trình AI trợ giúp này là sự sáng tạo và góc nhìn riêng để có thể khai thác tài nguyên về chủ đề mà AI đã gợi ý.

–  Thứ hai, thu thập tin tức – dữ liệu: nhà báo có thể tiết kiệm được thời gian khi sử dụng những tin tức mà hệ thống AI đem lại cho họ khi sáng tạo thông tin trên báo chí.  

– Thứ ba, sáng tạo nội dung và biên tập: AI sẽ chủ yếu thực hiện các bài báo thiên về tường thuật trực tiếp, không đi sâu vào phân tích, kể chuyện, đưa ra góc nhìn của nhà báo về vấn đề mà đơn giản chỉ là thông tin lại sự kiện đó.

– Thứ tư, phân phối nội dung phù hợp với nền tảng: các tòa soạn báo phải có khả năng sản xuất được nhiều loại định dạng và phân phối nội dung qua các nền tảng khác nhau. Công nghệ này hoạt động dựa trên việc hiểu bản chất nội dung của một bài báo, từ đó sáng tạo lại theo những platform đa dạng, phát triển sản phẩm thông tin đa phương tiện như: Multi-platform (đa nền tảng), Mobile media, Mobile journalism (báo chí di động), Data journalism (báo chí dữ liệu), Innovative journalism (báo chí sáng tạo), Digital mega-stories (siêu tác phẩm báo chí), wearables (các thiết bị đeo trên người) … do AI tùy chỉnh theo từng platform trên nền tảng có sẵn.

Trong tương lai gần ở Việt Nam, nhiều những vị trí, vai trò mới sẽ xuất hiện trong tòa soạn. Khi AI bước vào tòa soạn, các nhiệm vụ đào tạo và quản lý những công cụ này cần có con người thực hiện và thay đổi những kỹ năng cần có trong tòa soạn báo – nơi con người sẽ làm việc nhiều với AI. Tiềm năng của AI trong việc chuyển đổi ngành báo chí và tầm quan trọng của việc tạo ra giao diện người dùng tốt hơn cho các tương tác giữa con người và AI. Có nhiều cách khả thi để sử dụng AI nhưng trước tiên, người làm báo cần nâng cao kiến ​​thức về dữ liệu và thuật toán trong tòa soạn có thể hiểu giải pháp bạn có thể cần và cách triển khai giải pháp đó. Trước mắt cần cải thiện giọng nói trong AI đó là cải thiện âm vực của AI, để giọng nói AI dễ nghe và truyền cảm hơn bằng cách có thể bảo tồn và phát triển giọng nói AI dựa trên giọng nói của người thật.

Ngoài ra, cần cải thiện thêm chế độ tự động chuyển sang bài báo khác. Người đọc khi sử dụng AI sẽ không cần tự mình chuyển sang bài báo khác nữa mà hệ thống sẽ tự chuyển dịch đến bài đọc có vùng chọn gần hoặc tương đương với chuyên mục mà người đọc quan tâm. Những bài viết được đọc nhiều, tương tác cao đều có chung đặc điểm. Nhưng đặc điểm đó là gì, cấu trúc của bài viết, xu hướng lựa chọn ngôn từ và mức độ phức tạp của câu? Điều này cần AI hỗ trợ phân tích. Kết quả phân tích chính là gợi ý để phóng viên xử lý tin, phỏng vấn, tập hợp thông tin, viết nội dung chính theo kiểu nhằm đạt được tương tác cao nhất.

“Trí tuệ nhân tạo có ích với các nhà báo giống như khi họ bắt đầu biết tới máy tính cá nhân và điện thoại thông minh”⁽⁷⁾. Các tòa soạn nên tận dụng trí tuệ nhân tạo, giống như cách mà họ tận dụng các công cụ công nghệ khác cho quy trình tác nghiệp. Trí tuệ nhân tạo sẽ giúp các nhà báo kể các câu chuyện hay hơn đồng thời đảm bảo đưa được nội dung đến đúng đối tượng độc giả. Trí tuệ nhân tạo không chỉ khiến cho máy móc tự học những điều mới mẻ mà nó cũng khiến chúng ta phải suy nghĩ khác đi để có thể tạo ra những giá trị mới từ cái nhìn của con người. Đối với báo chí Việt Nam, sức ảnh hưởng của AI đã xuất hiện nhưng chưa thực sự mạnh mẽ, nền báo chí nước nhà cần có sự thay đổi mạnh mẽ về công nghệ để sự ứng dụng AI sâu rộng hơn./.

Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông số tháng 6/2022

 PGS, TS. Phạm Thị Thanh Tịnh

Học viện Báo chí và Tuyên truyền

Các cơ quan báo chí toàn cầu rơi vào tình cảnh khó khăn, đặc biệt trong việc tìm nguồn thu, khi số lượng công chúng ngày một sụt giảm, các doanh nghiệp đều tìm cách cắt giảm chi phí quảng cáo. Báo chí Việt Nam cũng không nằm ngoài tình cảnh khó khăn này.

Doanh thu từ quảng cáo vô cùng “ảm đạm”

Hiện nay cả nước có 6 cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, 127 báo, 673 tạp chí; 72 cơ quan phát thanh, truyền hình. Khác nhau về loại hình nhưng giống nhau ở tình cảnh sụt giảm về thu, nhất là các đài truyền hình và cơ quan báo chí tự chủ hoàn toàn về tài chính. 

Sự phát triển của mạng xã hội đã tạo sự cạnh tranh với báo điện tử, đồng thời cũng đẩy người dùng lên Internet để tiếp nhận thông tin nhiều hơn. Ở góc nhìn kinh tế, theo một thống kê từ From Digital, gần 70% số tiền chi cho quảng cáo trên các ấn phẩm giấy đã bay hơi trong 15 năm qua.

Từ cuối năm ngoái, tình hình khó khăn hơn, sau khi các doanh nghiệp liên tục gặp khó khăn cắt giảm chi cho quảng cáo và truyền thông. Bên cạnh đó là việc thiếu cơ chế Nhà nước đặt hàng báo chí và tình trạng vi phạm bản quyền chưa được giải quyết triệt để.

Tại giải thưởng báo chí thường niên ở từng khu vực, WAN-IFRA cũng đã lập ra một hạng mục mới là “Đa dạng hóa nguồn thu” nhằm khuyến khích các tòa soạn đổi mới sáng tạo.

Bàn về vấn đề này, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật – Phó Tổng Biên tập Báo điện tử Vietnam Plus cho biết, năm ngoái anh đã trực tiếp thực hiện một cuộc khảo sát nhỏ phục vụ cho đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành, đó là “Các giải pháp để tăng nguồn thu cho báo chí Việt Nam. “Qua khảo sát thì tôi nhận thấy rằng là các cơ quan báo chí hiện vẫn phụ thuộc vào một số nguồn thu truyền thống như nguồn thu từ ngân sách, từ quảng cáo, từ các hợp đồng truyền thông, trong khi các nguồn thu này đang bị cắt giảm.

Một số cơ quan báo chí mở rộng thêm một số nguồn thu khác như là nguồn thu từ tổ chức sự kiện, hay hoạt động theo mô hình như một công ty truyền thông, song con số này không phải là nhiều”, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật cho hay.

Trong một báo cáo mới nhất của Cục Báo chí, Bộ Thông tin & Truyền thông (TT&TT) cho thấy, có một thực tế rằng dù là báo in, báo điện tử hay phát thanh, truyền hình, thì vẫn chủ yếu dựa khá nhiều vào nguồn thu quảng cáo. Doanh thu từ quảng cáo luôn chiếm trên 60%, thậm chí với một số cơ quan báo chí là 90%. Thế nhưng, nguồn thu này giờ đây sụt giảm nghiêm trọng, đặc biệt là báo in.

Các chuyên gia báo chí cho rằng nếu chỉ trông chờ và phụ thuộc vào quảng cáo, các cơ quan báo chí sẽ luôn phải đối diện với nguy cơ sụt giảm doanh thu. Điều này diễn ra trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng tìm đến các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Google…

Theo các báo phản ánh thì thực tế hoạt động xuất bản, phát hành của hầu hết các báo đều bị lỗ, chỉ có lãi đối với hoạt động khác như sự kiện, tài chính… mà nếu không được bù trừ với hoạt động báo chí là điều bất hợp lý.

Đặc biệt, sự xuất hiện của Chat GPT đã kích hoạt cuộc “chạy đua vũ trang về trí tuệ nhân tạo” trong lĩnh vực báo chí. Tạo ra sức ép với những cơ quan báo chí dựa vào mô hình kinh doanh quảng cáo số.

Thống kê hiện nay cho thấy, Google mang lại 40 – 50% tổng lượng truy cập cho các trang tin tức có nghĩa các tòa soạn phải đầu tư thời gian và tiền bạc cho việc tạo ra nội dung, tối ưu hóa bằng search engine từ đó có được lượt truy cập, những lượt truy cập này mang lại doanh thu đến từ quảng cáo.

Nếu càng có nhiều câu hỏi được Google trả lời mà độc giả không cần phải nhấp chuột thì càng ít lượng truy cập cho các trang tin tức. Lượng truy cập ít nghĩa là ít người xem quảng cáo đồng nghĩa với doanh thu giảm sút.

Nhiều thông tin mà các cỗ máy trí tuệ nhân tạo rà quét để đưa ra câu trả lời cho độc giả chính là đến từ các trang tin tức: Vậy là các cơ quan báo chí sẽ vẫn sản xuất nội dung chứa đựng những câu trả lời nhưng doanh thu từ Google Search là lượng truy cập sẽ ngày càng eo hẹp. Rõ ràng, sức ép với những cơ quan báo chí dựa vào mô hình kinh doanh quảng cáo số là vô cùng lớn, buộc các cơ quan báo chí phải thay đổi nếu muốn tồn tại.

Kỳ vọng tăng trưởng doanh thu từ chuyển đổi số?

Hiện nay ở Việt Nam, nhiều cơ quan báo chí từng bước áp dụng các công nghệ số hiện đại như AI, IoT, Cloud, Big Data… vào hoạt động của mình. Hầu như các đơn vị báo chí lớn như Thông tấn xã Việt Nam, VnExpress, VietNamNet,… đều đã trở thành các đơn vị báo chí đa phương tiện với các trang báo đáp ứng tiêu chí Mobile First, đa nền tảng, sử dụng các hình thức truyền tải tin bài hiện đại như E-magazine, Interactive, Infographic, Story scroll…

Việc ứng dụng AI cũng đang được bước đầu ứng dụng vào báo chí với những hình thức ngày một phổ biến hơn: Podcast, Text to Speech, Text to Video… Phân tích dữ liệu người dùng và gợi ý các nội dung yêu thích của độc giả cũng là một ứng dụng AI mà một số toà soạn lớn cũng đã bước đầu triển khai áp dụng.

Nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật bày tỏ hy vọng trong vòng 2-3 năm tới, một số cơ quan báo chí đi tiên phong sẽ tạo được bước đột phá trong mô hình thu phí độc giả.

VietNamNet, Thanh niên, Tạp chí điện tử Ngày Nay… cũng đã triển khai mô hình Premium – thu phí độc giả trên một nhóm nội dung chất lượng cao, thanh toán phí qua cổng thanh toán tiện lợi, phù hợp với một số nhóm đối tượng, tuy nhiên chưa đạt mức cá nhân hóa đến từng độc giả.

Nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật cho rằng, trên lý thuyết, chuyển đổi số sẽ giúp các cơ quan báo chí đa dạng hoá nguồn thu, nhưng Việt Nam lại chưa có đủ năng lực lẫn hiểu biết để làm điều đó. “Chẳng hạn khi ngân sách quảng cáo chuyển sang dành cho quảng cáo kỹ thuật số thì nhiều cơ quan báo chí vẫn chưa biết cách tối ưu hoá nguồn thu này, hoặc đơn giản là chưa vượt được qua những rào cản kỹ thuật tối thiểu để vận hành, khai thác… Những nguồn thu mang tính bền vững như nhiều cơ quan báo chí nước ngoài thực hiện như doanh thu từ độc giả vẫn là điều xa vời đối với báo chí Việt Nam”, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật nhận định.

Theo nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật, gần đây, một số cơ quan báo chí Việt Nam cũng đã tham gia chương trình đào tạo, hỗ trợ các cơ quan báo chí Đông Nam Á tiến hành thu phí độc giả do Google News Initiative và tờ Financial Times của Anh tổ chức.

Khi tham gia vào khoá tập huấn này mới nhận ra rằng báo chí Việt Nam vẫn còn thiếu rất nhiều yếu tố, gồm cả tư duy, kinh nghiệm cũng như công cụ kỹ thuật để hỗ trợ cho việc thu phí độc giả.

“Chẳng hạn trước đây chúng ta hầu như chưa nghĩ đến những việc đơn giản như phân tệp độc giả trong khi đấy là một trong những điều kiện cần đầu tiên để thu phí độc giả. Chúng ta cần phải biết độc giả cốt lõi của mình là ai, hiểu được nhu cầu của họ thì mới có thể mong mỏi chuyển đổi từ độc giả thường thành độc giả trả phí. Ngoài ra, chúng ta cũng chưa có nhiều quyết tâm cũng như đầu tư nhân lực, vật lực xứng đáng cho việc này”, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật phân tích.

“Nhưng cái gì cũng có sự khởi đầu, và tôi vẫn hy vọng trong vòng 2-3 năm tới, một số cơ quan báo chí đi tiên phong sẽ tạo được bước đột phá, khuyến khích các cơ quan báo chí khác bước chân vào lĩnh vực này”, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật cho biết thêm.

Trên thực tế, hầu hết các cơ quan báo chí tại Việt Nam chưa có lực lượng cán bộ công nghệ mạnh hoặc chưa hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ để xây dựng được cơ sở dữ liệu hành vi của độc giả, cạnh tranh hiệu quả với mạng xã hội lớn. Song, báo chí tại Việt Nam đang ngày càng tận dụng sức mạnh của mạng xã hội để lan tỏa nội dung của mình, thu hút độc giả từ nhiều nền tảng khác nhau và từ đó phần nào cũng thúc đẩy tương tác của độc giả với trang báo của mình.

Phan Hoà Giang

Báo Nhà báo và Công luận

Giải việt dã Báo Bà Rịa – Vũng Tàu lần thứ 24 diễn ra sôi nổi với sự tham gia của hơn 3.000 người.

Ngày 26.8, giải việt dã Báo Bà Rịa – Vũng Tàu lần thứ 24 đã kết thúc với sự tham dự của hơn 3.000 người, trên những tuyến đường ven biển đẹp nhất ở TP.Vũng Tàu.

Trong đó, có khoảng 1.000 vận động viên (VĐV) mua BIB, thi đấu trên đường chạy 21 km và 10 km; khoảng 1.000 VĐV thi đấu ở cự ly 5 km dành cho nam và 3 km dành cho nữ.

Ngoài ra, có khoảng 1.000 người chạy đồng hành là lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các sở, ngành, địa phương, doanh nghiệp, nhà tài trợ, học sinh, sinh viên, lực lượng vũ trang, người dân và 32 đoàn lãnh đạo, phóng viên, nhà báo đến từ các cơ quan báo chí khắp cả nước tham gia.

Kết thúc giải, ban tổ chức đã trao giải nhất cự ly 21 km nam cho VĐV Hoàng Nguyên Thanh (Bình Phước), 21 km nữ cho VĐV Lê Thị Kha Ly (TP.HCM); trao giải nhất cự ly 10 km nam cho VĐV Lê Hữu Lộc (Bà Rịa – Vũng Tàu), 10 km nữ cho VĐV Khuất Phương Anh (Hà Nội). Ngoài ra, ban tổ chức còn trao nhiều giải nhất, nhì, ba, khuyến khích cho các cá nhân, tập thể nam, nữ ở các cự ly 5 km và 3 km.

Giải năm nay có những thay đổi, làm mới nhiều nội dung làm tăng sức hút. Trong đó, thay đổi lớn nhất là tổ chức bán BIB ở đường chạy bán marathon 21 km và 10 km nên thu hút được nhiều VĐV khắp cả nước tham gia.

Tham dự và phát biểu tại buổi khai mạc, ông Lê Ngọc Khánh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu khẳng định, giải việt dã Báo Bà Rịa – Vũng Tàu có chất lượng chuyên môn cao. Giải đã góp phần tích cực động viên phong trào tập luyện thể dục thể thao, góp phần đưa hình ảnh con người, du lịch địa phương đến với bạn bè trong nước và quốc tế.

Bộ Thông tin và Truyền thông vừa có văn bản đề nghị các cơ quan chủ quản quán triệt thực hiện các Chỉ thị của Thủ tướng để tăng cường điều kiện cho cơ quan báo chí thực hiện nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu.

Bộ Thông tin và Truyền thông vừa ban hành văn bản số 3355/BTTTT-CBC gửi các ban đảng Trung ương, tổ chức chính trị – xã hội Trung ương; các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Hội Nhà báo Việt Nam…về việc tăng cường điều kiện hoạt động cho cơ quan báo chí trực thuộc.

Theo công văn, hiện nay, nguồn thu từ hoạt động quảng cáo và các dịch vụ khác của các cơ quan báo chí đang giảm sút, các cơ quan báo chí rất khó khăn; nhất là các cơ quan báo chí được giao tự chủ tài chính Nhóm 1, Nhóm 2 theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập (Nghị định số 60/2021/NĐ-CP).

Hoạt động báo chí, cơ quan báo chí luôn gắn với nhiệm vụ truyền thông chính sách, cung cấp thông tin thiết yếu, phục vụ nhiệm vụ chính trị thuộc lĩnh vực quản lý của chủ quản, vì vậy đề nghị các cơ quan chủ quản quan tâm chỉ đạo hoạt động báo chí, bố trí tăng nguồn kinh phí trong năm 2023 và bố trí tăng dự toán kinh phí năm 2024 cho công tác thông tin tuyên truyền. Đặc biệt là truyền thông chính sách cho các cơ quan báo chí trực thuộc để thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu và truyền thông chính sách, đảm bảo thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích được cấp phép và thực hiện tốt cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP.

Bộ Thông tin và Truyền thông đề nghị các cơ quan chủ quản báo chí căn cứ điều kiện thực tế của đơn vị xem xét bố trí dự toán giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng cơ quan báo chí trực thuộc theo các điều kiện cụ thể hiện hành; tăng cường điều kiện cho cơ quan báo chí thực hiện nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu và truyền thông chính sách.

Căn cứ các định mức kinh tế – kỹ thuật đã được Bộ TTTT ban hành, các cơ quan chủ quản tiếp tục chỉ đạo các cơ quan báo chí trực thuộc khẩn trương xây dựng định mức kinh tế – kỹ thuật của mình trình cơ quan chủ quản ban hành quyết định định mức cụ thể để các cơ quan báo chí có thể thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu và truyền thông chính sách, đảm bảo thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích được cấp phép và thực hiện tốt cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP.

Vũ Phong